Cronica dalla Casa sogn Giusep
Els onns 1908 entochen 1910 ha Gion Clemens Riedi da Perdomat baghegiau il hotel Badus per la summa da fr. 7‘221.76. Leutier ha el aunc aquistau ina part dalla Casa-sut. Leu vegneva il tschaler duvraus sco lavandaria ed il curtin cultivaus entras il persunal. Signur Riedi menava sez il hotel cun 80 letgs duront stad ed unviern entochen igl onn 1913. Treis ulteriurs successurs han lu menau el mo pli duront ils meins da stad: signur Müller entochen miez digl onn 1918, signur Jakob Brunner entochen 1926 niev sut il num Hotel Badus ed alla fin signur Gaston R.Bardi entochen la primavera 1932.
Igl onn 1932 ei il hotel vegnius vendius alla Caritas da Turitg. Quella ha lu menau il hotel sco casa da reconvalescenza entochen igl onn 1944. Denter 40 entochen 50 hosps passentavan cheu duront ils meins matg entochen october lur vacanzas. Sper il menaschi d’hotel purschevan las emploiadas dalla Caritas, che luvravan gratuit, cuors da cuser e cuschinar per las dunnas dalla regiun. Duront siat onns ha la scola professiunala regiunala giu suttetg el hotel e duront treis onns era la scola primara cun 40 scolars secasada ella Casa-sut.
L’idea da far ord il hotel ina casa da vegls ei naschida el ravugl d’ina cumissiun, ch’era seconstituida igl onn 1933 sut il num «Ovra d’agid Surselva». La finamira era da fundar ina casa per persunas attempadas ed impedidas. Igl onn 1945 cumpra lu il plevon Maurus Brugger, sin incarica dalla cumissiun e digl uestg da Cuera, il hotel per la summa da frs. 125’000.–. Igl onn 1948 decida la cumissiun, cul consentiment digl uestg da Cuera, da midar quell’ovra sociala en ina fundaziun ecclesiastica; aschia ei l’emprema casa da vegls catolica en Surselva stada naschida. Naven digl onn 1963 entochen 1971 vegn la casa da vegls «Miraval» a Cumbel medemamein menada sut la quella fundaziun.
Naven dil mars 1946 entochen la fin 1993 han soras dalla claustra s. Dumeni da Cazas menau la casa, sin incarica dil cussegl da fundaziun. Gl’emprem duas, pli tard lu quater. Per naven digl onn 2004 ein lu las soras ed igl ulteriur persunal vegni indemnisai tenor las prescripziuns cantunalas.
Dapi 1993 vegn la Casa sogn Giusep menada entras persunas qualificadas da meinatgira e da meinacasa. Igl atun 2016 ei la fundaziun da baselgia vegnida ord motivs da leschas sligiada si e vegn menada da niev en ina fundaziun autonoma.